Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2012

Όταν η διανόηση αυτοκτονεί...

        Του Μάριου Κ. Μαμανέα

 
   Τα γνωσιολογικά προβλήματα γιά τον άνθρωπο, τόσο ως πρόσωπο, όσο και ως κοινωνική οντότητα, ξεκίνησαν από τη στιγμή κατά την οποία το πολυδιάστατο ιδεώδες της ελεύθερης αναζητήσεως του αληθινού  - και συνάμα της κατανοήσεως του κόσμου μέσα στον οποίο ζει - απέκτησε περιεχόμενο εντελώς διάφορο από την ονομασία του. Από τη στιγμή δηλαδή, που η «αρμόδια» γιά την αναζήτηση αυτή, η διανόηση,  ετέθη στην υπηρεσία εξουσιαστικών παραγόντων και εξελίχθηκε σε απλό μηχανισμό παραγωγής ψευδών αξιωμάτων και ψευδών κοσμοειδώλων. Κάνοντας χρήση πότε της υπεραπλουστεύσεως και κατηγοριοποιήσεως των πραγματικοτήτων και πότε του τεμαχισμού τους, διάφοροι ανά τους αιώνες εξουσιαστικά σκεπτόμενοι, προσπαθούσαν και εν πολλοίς πετύχαιναν, να θέτουν υπό τον έλεγχό τους τον τρόπο σκέψεως των ανθρώπων, οι οποίοι γιά διαφόρους λόγους, που ξεκινούν από την απλή αφέλεια και την καλοπιστία και φθάνουν μέχρι τον άλογο φανατισμό, δέχονταν και εξακολουθούν να δέχονται αναπόδεικτα θεωρήματα και ψευδή δόγματα. Τα εμφανισθέντα και εμφανιζόμενα κατά καιρούς ανά τον πλανήτη σαθρά «ιδεολογικά ρεύματα» αποτελούν την πλέον απτή απόδειξη γιά του λόγου το ασφαλές. Τα ιδεολογικά χάσματα λ.χ. ανάμεσα στη θεοκρατία του Ασσυροβαβυλωνιακού κόσμου αφ΄ενός και στην βαρβαρική ανθρωποκρατία των Μογγόλων αφ΄ ετέρου, ανάμεσα στο Ναζισμό από τη μία και στον Αναρχισμό από την άλλη, φαντάζουν χαώδη και αγεφύρωτα. Όμως, η βαθύτερη και αμερόληπτη εξέταση των μεγεθών αυτών, οδηγεί στον εντοπισμό ενός κοινού παρονομαστή: Κάτω από την απατηλή επίφαση της διαφορετικότητας ενυπάρχει η κοινή βάση της εξουσιαστικής σκοπιμότητας. Όλες αυτές οι θεωρίες αποβλέπουν στην μεγιστοποίηση της εξουσιαστικής δυνάμεως και στην καθοδήγηση της «μάζας», όπως, καταχρηστικά και απαράδεκτα, συνηθίζουν να αποκαλούν τα ανθρώπινα σύνολα, ή να τα εννοούν ως τέτοια.


   Το κλασικό μέσο που η εξουσία αρέσκεται και επίσταται να χρησιμοποιεί γιά την επίτευξη των σκοταδιστικών σκοπών της, είναι φυσικά η προπαγάνδα. Κύριες τακτικές «επιτυχημένης» προπαγάνδας είναι αφ΄ενός η ελλιπής ή φαλκιδευμένη πληροφόρηση του κοινού γύρω από το όντως ενδιαφέρον ζήτημα και αφ΄ετέρου η χρήση των προπαγανδιστικών προτάσεων από επιλέκτους πράκτορες. Αποτέλεσμα του συνδυασμού αυτού είναι η δημιουργία τεχνητής και λογικοφανούς ιδεολογίας, που στερείται ουσίας και αληθείας. Σε περιπτώσεις δε κατά τις οποίες τα δύο παραπάνω στοιχεία βασίζονται στην ύπαρξη ατομικών και συλλογικών αδυναμιών, η αποδοχή τους γίνεται ευκολότερη. Οι διάφοροι εγκάθετοι της εξουσίας που υπόσχονται επουρανίους ή επιγείους παραδείσους, αποκτούν πλέον μεσσιανικές διαστάσεις στα μάτια των ανυποψίαστων ακροατών τους. Η καλοστημένη μηχανορραφία επιτυγχάνει το σκοπό της, καθώς τα σάπια ιδεολογήματα παρουσιάζονται και γίνονται αποδεκτά από μεγάλες μερίδες του κοινού ως υψηλά διανοήματα. Περαιτέρω δε, «στοχοποιούνται» όσοι δεν τα δέχονται... Υπάρχουν βέβαια και περιστάσεις  κατά τις οποίες, είτε λόγω ατελούς προβλέψεως από την πλευρά των «καθοδηγητών», είτε λόγω εκδηλώσεως αντιδράσεων από υγειώς σκεπτόμενα πρόσωπα, η μία ή η άλλη ιδεολογική συνταγή αποβαίνει ανεπαρκής. Εν τοιαύτη περιπτώσει η λύση είναι έτοιμη: οι εξουσιαστικοί νόες απλώς αντιστρέφουν τα δεδομένα ανάλογα με τις κατά τόπο και χρόνο συγκυρίες και προβάλλουν ένα νέο, εξ ίσου όμως ασύμβατο με την αλήθεια δόγμα.

   Είναι φανερό και σαφές ότι ο ατελεύτητος αγώνας γιά την κυριαρχία επί των ανθρώπων, που διεξάγεται από συγκεκριμένους κύκλους δεν δύναται να αποδώσει θετικά γι΄ αυτούς αποτελέσματα, αν δεν στοχεύσει και δεν αποπροσανατολίσει την κοινή λογική, την πνευματική ευαιασθησία και τη ορθή κρίση. Ίσως όμως κάποια στιγμή η ψευδο-ιδεολογική δεξαμενή της εξουσίας στερεύσει, καθώς οι «κανόνες του παιχνιδιού» αλλά και οι «παίκτες» ξεσκεπάζονται και ελέγχονται, παρά τις προσπάθειες των κρυφών εντολέων τους να καιροφυλακτούν στο  παγκόσμιο παρασκήνιο, αλλάζοντας συνεχώς προσωπεία και να επιτείνουν τη σύγχιση δημιουργώντας ψευδοαδιέξοδα και ψευδοδιλήμματα. Σε κάποιους, ως φαίνεται, διαφεύγει ότι το σκοτεινότερο χρονικό σημείο της νύχτας είναι λίγο πριν το ξημέρωμα...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου