Louis Janmot: O ζωγράφος της ψυχής

 

   Ο ζωγράφος και ποιητής Anne-François-Louis Janmot γεννήθηκε το 1814 στη Λυών της Γαλλίας από βαθύτατα θρησκευόμενους γονείς, κάτι που επηρέασε τόσο την αντίληψή του περί της πορείας του ανθρώπου μέσα στον κόσμο, όσο και τα θέματα της τέχνης του. Από παιδί δοκιμάστηκε σκληρά από το θάνατο του αδελφού του το 1823 και της αδερφής του το 1829. Λίγο αργότερα έγινε δεκτός ως σπουδαστής στο Βασιλικό Κολέγιο της Λυών, όπου και ακολούθησε πνευματικά τον καθηγητή του στη Φιλοσοφία, Abbe Noirot. Το 1831 εισήχθη στη Σχολή Καλών Τεχνών της Λυών και ένα χρόνο αργότερα, κέρδισε την υψηλότερη τιμή, τη Χρυσή Δάφνη. Το 1833, μετέβη στο Παρίσι και το 1835 στη Ρώμη για να συνεχίσει τις εικαστικές σπουδές του.

   Μετά την επιστροφή του στη Λυών το 1836, ο Janmot άρχισε να προσελκύει την προσοχή των κριτικών του Salon de Paris, καθώς  φιλοτεχνούσε υψηλής αισθητικής αξίας έργα με θρησκευτική έμπνευση, όπως η «Ανάσταση του Υιού της χήρας της Nαϊν» (1839) ή «Ο Χριστός στην Γεθσημανή» (1840).  Μετά το 1845, προσέλκυσε το ενδιαφέρον του Σαρλ Μπωντλαίρ με το ζωγραφικό του πόνημα «Το λουλούδι των αγρών», που του επέτρεψε να έχει πρόσβαση στο σαλόνι του, ενώ ο Θεόφιλος Γκοτιέ εντυπωσιάστηκε από το πορτρέτο του Lacordaire (1846). Ωστόσο, η χλιαρή υποδοχή από το κοινό της συλλογής έργων του «Το ποίημα της Ψυχής» που παρουσίασε στην Παγκόσμια έκθεση του 1855, τον απογοήτευσε. Από τη σειρά αυτή ξεχωρίζουν οι πίνακες «Ο Εφιάλτης» (εικ. 1), «Η κακή πορεία» (εικ. 2) και «Το πέταγμα της Ψυχής» (εικ. 3). Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς παντρεύτηκε την Leonie Saint-Paulet και το 1856 διορίστηκε  καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών.

   Γιά μιά περίοδο δεκατεσσάρων ετών ο Janmot παρήγαγε πληθώρα φορητών έργων (κυρίως πορτρέτων), αλλά και τοιχογραφιών σε ναούς. Μετά τη γέννηση του του εβδόμου παιδιού της τον Αύγουστο του 1870, η γυναίκα του πέθανε. Ο πόλεμος και η προέλαση του Πρωσικού στρατού τον ανάγκασαν να φύγει γιά το Αλγέρι με τον πατριό του, όπου παρέμεινε γιά έναν χρόνο ζωγραφίζοντας τοπία. Επέστρεψε τον Ιούνιο του 1871 στο Παρίσι και συνέχισε να ζει μοναχικά, εκτελώντας παραγγελίες γιά πορτρέτα και θρησκευτικές παραστάσεις, ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε και έθεσε στη διάθεση του κοινού, το 1882, το δεύτερο μέρος της συλλογής του «Το Ποίημα της Ψυχής».

   Το 1885 ο Janmot παντρεύτηκε την πρώην φοιτήτριά του, Antoinette Currat, και επέστρεψε στην Λυών. Σχεδίαζε με κάρβουνο εικόνες με θέμα τον «Κάτω Κόσμο», δημιουργόντας μία σειρά που μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος συνέχειας του «Ποιήματος της Ψυχής». Στη συλλογή αυτή περιλαμβάνονται το «Καθαρτήριο» (1885) και το «Τέλος του Χρόνου» (1888). Το 1887 δημοσιεύτηκε στη Λυών και στο Παρίσι ένα βιβλίο 500 σελίδων με τίτλο «Γνώμη ενός καλλιτέχνη στην Τέχνη» και περιλαμβάνει άρθρα που γράφτηκαν από τον Janmot το παρελθόν. Έφυγε από τη ζωή πέντε χρόνια αργότερα, σε ηλικία 78 ετών. Έχει θεωρηθεί ως μια μεταβατική μορφή μεταξύ Ρομαντισμού και Συμβολισμού, προετοιμάζοντας το γαλλικό τμήμα της «προ-Ραφαήλ» Αδελφότητας. Ο μυστικισμός, που είναι κάτι παραπάνω από οφθαλμοφανής στα δημιουργήματά του και η γλυκύτητα των μορφών, προξενούν, όπως θα έλεγε εύστοχα κι ο Μπωντλέρ, «άπειρη γοητεία που είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς»...

                                                                                                    Μάριος K. Μαμανέας